स्वगृहे पूज्यते मूर्ख:, स्वग्रामे पूज्यते प्रभु: ।स्वदेशे पूज्यते राजा, विद्वान सर्वत्र पूज्यते ।।
विद्वत्वं च नृपत्वं च न एव तुल्ये कदाचन ।स्वदेशे पूज्यते राजा, विद्वान सर्वत्र पूज्यते ।।
स्वगृहे पूज्यते मूर्ख:, स्वग्रामे पूज्यते प्रभु: ।स्वदेशे पूज्यते राजा, विद्वान सर्वत्र पूज्यते ।।
विद्वत्वं च नृपत्वं च न एव तुल्ये कदाचन ।स्वदेशे पूज्यते राजा, विद्वान सर्वत्र पूज्यते ।।
शेत - माळ, शिवार, वावर, क्षेत्र
शेतकरी - कृषिक, कृषिवल
जमीन - भुई, धरती, धरा, धरणी, धरित्री, पृथ्वी, वसुधा, मही
झाड - वृक्ष, तरू, पादप, विटप, द्रुम
वेल - लतिका, लता, वल्लरी, वल्ली
पान - पत्र, पर्ण, पल्लव, दल
गोठा - गाई गुंरांची रहायची जागा
वेसण - गुरांना बांधायचा दोर
तोबरा - घोड्याच्या तोंडाला बांधलेला त्याचा खुराक
वाफा - भाज्या लावायचा छोटा भाग
कुंपण - शेता भोवती बांधलेली भिंत, हद्द दाखवणारी भिंत
बळदा - शेतात धान्य जमवून ठेवायची खोली (ग्रेनरी) खुरपणी - धान्य पेरायच्या आधी जमीन खुरपून घेतात नांगरणी - नांगर लावून शेत नांगरून घेतात पेरणी - धान्य पेरायची वेळ कापणी - रोपे मोठी होऊन धान्याच्या ओंब्या लागल्या की कापणी करतात पाखडणी - कापणी झाल्यावर काढलेले धान्य पाखडून घेतात खळे मचाण - शेतात लांबवर लक्ष ठेवण्यासाठी उंच बांधलेली रचना बाव - विहीर मोट - बैलाच्या साहाय्याने विहिरीतून पाणी शेंदायची केलेली सोय तिफन बुजगावणे - शेतात पाखरांना उडवून लावण्यासाठी केलेला माणसासारखा मोठा आकार
साकव - नदीवरील पूल
वेस - गावाची हद्द
हापसा - जमिनीतील पाणी उपसण्याचे हाताने चालवण्याचे यंत्र
वहिवाट - रोजची जाण्या-येण्याची वाट
मैदान - पटांगण - खेळायची मोकळी जागा
गावदेवी - ग्रामदैवत
पाडा - छोटीशी वस्ती
पार - मोठ्या झाडा भोवती बांधलेला दगडी कट्टा
शाळा - विद्यामंदिर, विद्यालय, न्यानमंदिर
देऊळ - देवालय, मंदिर, राऊळ
रान - जंगल
जत्रा - मेळा
बाग - बगीचा, वाटिका, उद्यान, उपवन
निरक्षीर विवेक - चांगले वाईट ओळखण्याची बुद्धी - हंसाला पाण्यातून दूध वेगळं करता येत असा संस्कृत सुभाषितात उल्लेख आहे.
कासवीची दृष्टी - कृपा दृष्टी - कासावीच्या पिल्लाचे पोषण तिच्या केवळ दृष्टी क्षेपानेच होते असे म्हणतात. तिला दूध येत नाही तरी केवळ तिच्या ममतेने पिल्लांची वाढ होते.
कासवीचे तूप- असंभवनीय गोष्ट - कासावीला दूध नसते त्यामुळे नसेल तर तूप कुठले?
तक्षकाच्या फणीतील मणी - अप्राप्य वस्तू - नागाच्या डोक्यात मणी असतो असा कवी संकेत आहे. तक्षक हा नागांचा राजा असल्याने त्याच्या डोक्यातील मणी काढून घेणे ही अशक्य गोष्ट.
निंबलोण उतरवणे - कडुनिंबाची पाने, मीठ, मोहरी इत्यादी पदार्थ भोवती ओवाळून दृष्ट काढणे.
माथा हुंगिला - पुत्रवत प्रेम केले - वडील आणि मूळ मध्ये प्रेम दर्शविण्याची पद्धत. पूर्वी वडील मुलाचे कौतुक करायचे वेळी, भेटीच्या किंवा निरोपाच्या वेळी मस्तक हुंगीत असे.
अष्ट दिग्गज - पृथ्वीच्या आठ दिशास राहून तिला आपल्या डोक्यावर उचलून धरणारे आठ हत्ती. (पुराणातील उल्लेख)
खाराची पुटे - झळाळी देणे, चमकावणे -सोन्याला उजाळा देण्यासाठी सोरा या खाराचा उपयोग करतात. त्यामुळे सोने अधिकाधिक तेजस्वी दिसू लागते.
पाचवीला पूजणे - एखाद्या गोष्टीचा सतत त्रास होणे - लहान मूल जन्मल्यावर पाचव्या किंवा सहाव्या दिवशी पूजा करून दिवा लावून ठेवतात. जेणेकरून सटवाई बाळाला त्रास द्यायला आली तर निघून जाईल. ह्यावरून एखाद्या गोष्टीचा सतत त्रास होत असल्यास पाचवीला पूजणे असे म्हणतात. "गरिबी त्याच्या पाचवीला पुजलेली होती. - तो खूप गरीब होता."
अठरापगड - निरनिराळ्या तर्हेची माणसे - "गावाच्या जत्रेच्यावेळी अठरापगड माणसे भेटतात."
दुरस्थाः पर्वताः रम्याः वेश्याः च मुखमण्डले | युद्धस्य तु कथा रम्या त्रीणि रम्याणि दूरतः || अर्थ - दुरून डोंगर साजरे दिसतात आणि चेहरा सजवलेल...